zondag 13 oktober 2019

Ziekte van Weimar

DE ZIEKTE VAN WEIMAR

Wat is de ziekte van Weimar? 
Geen idee.
De ziekte schijnt grimmige pijn te veroorzaken.
Ene jonge Werther lijdt eraan.
Ernstig liefdesverdriet.
Hij pleegt zelfmoord.
Velen volgden zijn voorbeeld.
Melancholie. Teveel zwarte gal.
Maar is het de ziekte van Weimar?
Werther is een verhaalpersonage, bedacht door Goethe.
Die woonde in Weimar. Goethe dan
Hij was zeer beroemd.
Aan de Ilm, achter Goethes huis, staat een beeld: een bol op een kubus.
De bol is het hoofd en de kubus moet het dragen.
Zo steunt het concrete het weten.
Het Ding an sich.
Zo'n beeld wilde ze in Franeker ook.
Tenminste in een boek van Kees 't Hart.
Op de kaft van dat boek staat een afbeelding van een kleurencirkel.
Waarom?
Geen idee.
Goethe heeft jarenlang gewerkt aan zijn leer over de kleuren.
Hij schreef gevoelens toe aan kleuren.
Als je benauwd wordt, kom dat omdat je blauw ziet.
Maar het is niet de ziekte van Weimar.
Het boek van Kees 't Hart gaat helemaal niet over de gevoelens van de kleuren.
Het gaat over dat beeld.
De hoofdpersoon heeft een blokkendoosmodel bij zich van dat beeld.
Waarom staat er dan een kleurencirkel op de kaft?
En geen kubus en een bol?
Geen idee.
Franeker had een universiteit en daar moest ook een monument bij.
Zoals in Weimar.
Dus gaat er een delegatie met koetsen en paarden naar Weimar.
Op audiëntie bij Goethe om replicarecht te vragen.
Het is 1807, kort na de Slag bij Jena.
Europa vocht zich dood.
Chaos alom.
Er werd heftig geplunderd in de naam van vrijheid, gelijkheid en broederschap.
En dat was nog maar het opstapje naar de mislukte verovering van Rusland.
Daar was het lijden van de jonge Werther niks bij.
Maar is het de ziekte van Weimar?
In het boek gaat het over herenvocht dat zijn weg zoekt.
De jonge Werther had er ook last van.
Een angsthaas met vroegtijdige zaadlozingen.
Hij wil die geile gevoelens niet.
Ze staan de ware liefde in de weg.

Volgens Goethe zijn edele gevoelens oranjekleurig.
Het hoofd, de bol, heeft last van zijn drager, de kubus.
Maar is het de ziekte van Weimar?
Kan zijn.
Of is het de overdreven bewondering voor het genie in Weimar?
Het genie werkte meer dan twintig jaar aan een toneelstuk over een man die zijn ziel aan de duivel verkoopt.
Een middeleeuws motief.
Oude impotente man wordt verliefd op jonge vrouw. 
Hij ruilt zijn ziel in voor herwonnen liefdeslust.
Dat loopt verkeerd af.
De hoofdpersoon in 't Harts boek pikt een zwerfkind op dat met hem meereist, als was het zijn zoon.
De mannelijke variant van het Lolita-motief.
Eindelijk in Weimar aanbeland, geeft hij  het zwerfkind dat de taal van dieren verstaat, weg aan Goethe.
Goethe is niet meer geïnteresseerd in het beeld van de kubus en de bol, een vergeten pose.
Hij is geïntrigeerd door de kleine dierenfluisteraar en voegt hem toe aan zijn menagerie.
 
Goethe (Bron: De Volkskrant)
 Een verlichte geest die een slaafje houdt.
 Maar hij geeft geen toestemming voor het maken van een replica van het beeld.
 De hoofdpersoon en het teruggekomen zwerfkind trekken verder door Europa met een   indianencircus..
 Op de laatste bladzijde van het boek staat dat de hoofdpersoon spuugt op zijn houten bol en  kubus.
Is hij genezen van de ziekte van Weimar?
Geen idee.
In elk geval komt er in Franeker geen monument naar Goethes beeld.
We hebben nu wel een flink boek van 412 pagina's, zij het met grote letters.
Een merkwaardige roman van Kees 't Hart.
Er staan ook schaakpartijen in.
Zeer leerzaam en leesbaar dus.