JOUW STEKELIGE WOORDEN

JOUW STEKELIGE WOORDEN

MISDAAD EN LIEFDE

ROMAN
HMX 2023




Korte inhoud

 

Inhoud 

Wanneer Vincent Haman zijn baan als leraar kwijt raakt, belandt hij in de drugsgeldtrafiek en daardoor in de problemen. Op de vlucht voor een drugsbende na een moordaanslag, roept hij de hulp in van zijn studievriendin, Elmi van Heem. Ook zij verkeert in een crisissituatie, maar toch probeert zij te achterhalen wat er met Vincent gebeurd is. Ze gaat hem zoeken in de hoop samen een nieuw bestaan op te bouwen. Maar wat is de rol van Roekie, zijn gangstermeisje?

In 1991 werd de Femisbank in Baarle Nassau gesloten door de Fiscale Opsporingsdienst. Bij deze bank kon je geld wegzetten op anonieme rekeningen; waardoor deze bank al gauw veel klanten had in het criminele milieu. De plotselinge sluiting heeft tot op heden verregaande consequenties, zoals de vermoedelijke vergismoordaanslag op de kunstenaar Rob Scholte, zijn vriendin en ongeboren kind. Het failliet van de bank werd de aanleiding van deze roman.

 In dit boek gaat het niet over de grote raderen van de geldmaffia, maar over de radertjes die het systeem draaiende houden, zoals de geldkoerier en zijn gangstermeid, die in gevaar komen, wanneer de geldmachine vastloopt. Het boek heeft weliswaar kenmerken van een thriller, maar het gaat niet zozeer over de daders en hun daden maar over de gevolgen; wat wel collateral damage wordt genoemd, een eufemisme voor een hoop ellende bij argeloze handlangers en onschuldige slachtoffers. 

 De roman is volgens de titelpagina geschreven door twee vertellers: Vincent Haman en Elmi van Heem. Achter deze pseudoniemen verschuilt zich de samensteller van het boek. Waarom dan toch twee pseudoniemen? Omdat in het boek de verhalen staan van twee mensen die samenkomen in een grotendeels fictief, maar realistisch verteld verband. 

Als een roman gebaseerd is op feitelijke gebeurtenissen en concrete locaties dan is het logisch dat bestaande personen en toestanden daarin een rol spelen; zij staan voor de authenticiteit, maar ook voor soortgelijke personen en situaties. Daarom zijn -als in een recept- delen waar gebeurde en fictieve verhaalelementen vermengd om ze boven dat anekdotische kader te plaatsen, waardoor de  personages geen individuen meer zijn, maar ‘actors’. Hun daden zijn gemaakt van woorden.

Een roman is een construct, een georganiseerde vorm van handeling, waarin de schrijver de waarheid manipuleert, zodat die past in het verhaalconcept. Daardoor is de inhoud van het boek niet direct autobiografisch te herleiden en verwijzen personages niet één op één naar specifieke personen. Het personage Vincent komt in de problemen omdat hij dingen doet die een verstandig mens uit zijn hoofd zou laten. Zonder de hulp van Elmi zou hij nog altijd ronddolen in het land Nod ten oosten van Eden.

Opbouw 

De roman 'Jouw stekelige woorden' is opgebouwd uit vijf 'boeken' met elk een eigen verteller of vertelstijl. Naast 'Boek Vincent' en 'Boek Elmi' - de auteurs - zijn dat  'Boek Roekie', 'Boek Staf' (die als verteller ook een bijdrage levert) en het boek 'Secretum' het geheime schrift. Elk boek bestaat uit zeven hoofdstukken die in de roman ineengevlochten zijn, zodat het gebeuren vanuit verschillende perspectieven wordt benaderd. Het geheel maakt de roman tot een patchwork van teksten, waarin de aandachtige lezer steeds nieuwe patronen ontdekt en verbanden kan leggen door schakels in de tijd. De thematische stelling is de vraag. Waarom doen mensen iets, waardoor ze in de problemen kunnen komen? Hoe bepalen toeval, penibele omstandigheden, moedwil en misverstand ons handelen? De intrige van de roman draait om de relatie van Vincent met Roekie, zijn gangstermeisje, en om die met Elmi en Eli. In het boek staat vooral het handelen van deze drie vrouwen centraal. Zij laten zich niet (meer) domineren en zoeken een eigen weg in deze wereld vol stekelige struiken.

[Het boek -hardcover, 256 bladz. is uitgegeven in eigen beheer en -voorlopig- alleen verkrijgbaar voor 20 euro     excl.  verzendkosten, bij de beheerder: leyeloren@gmail.com Via de mail ontvangt u de nodige gegevens.]

In de volgende blogs van Leyeloren (Bijlagen JSW) ga ik nader in op de achtergronden van het boek,.

Bijlage 1: Over de herkomst van de naam Vincent Haman. 

Bijlage 2: Het kasteel bij La Napoule

Bijlage 3: Het reine en het vuile

Carnaval in Tilburg voor 1965

 

Carnaval in Tilburg voor 1965

 Tot 1965 was het vieren van openbaar carnaval in Tilburg verboden. Tot die tijd vertrokken er duizenden Tilburgers naar Den Bosch en Breda (en verder) om daar carnaval te vieren. Het veertigurengebed (een antidotum van de katholieke kerk) als voorbereiding op de vastentijd, was niet langer vol te houden. Bij allerlei verenigingen, cafés en sociëteiten, maar ook bij mensen thuis, werd al lang verkleed gefeest, maar op straat moesten de drankneuzen af en ging de feestkleding onder een dikke jas. Horecabazen en feestneuzen gingen initiatieven ondernemen, waaronder de baas en de gasten van café de Fijnproever.

 

Optochten vóór 1965

 In 1957 trok door de wijk Jeruzalem een uit 180 kinderen bestaande carnavalsoptocht mét een prins [Johannes I] en een als zwarte katten verklede raad van elf. De prins en zijn gevolg zaten in een calèche van studencorps Sint-Olof. De gemeente had voor deze optocht toestemming verleend. Ondanks allerlei aandrang gaf de gemeente geen toestemming om buiten Jeruzalem een (kinder)optocht te houden. In 1960 lukte dat uiteindelijk wel, aanvankelijk alleen de kinderoptocht..

Voor 1965 waren er wel initiatieven om een grote optocht te organiseren met name bij carnavalsvereniging de Steunzolen die in maart 1961 is opgericht (café Extase). Ze hielden samen met de Bierpompen (opgericht Aswoensdag 1962, café Monopole op de Heuvel) een illegale optocht in 1962. 

Illegale intocht van prins Louwie 1963

In 1963 maakte prins Louis Goewie van de Bierpompen een intocht van het station naar café Havenzicht. Het festijn eindigde op het politiebureau. In 1964 greep de politie bij de intocht weer in en zette de stoet klem in de Veemarktstraat. Maar de druk was niet meer te weerstaan en eind 1964 werd eerst een comité Stadscarnaval Tilburg opgericht onder voorzitterschap van Dré Meulenbroek. 

    

Op 13 april 1965 werd notarieel de oprichting van de Carnevalsstichting Tilburg [let op de e] vastgelegd. De stichting had ‘ten doel het bevorderen en stimuleren van een juiste carnevalsviering in Tilburg.’

[Bron o.a: Paul Spapens, Vrouwke, ’t is vastenaovend]

 

[Samensteller: Joannes – Hans – Maas, KV De Fènpruuvers]

WITTGENSTENEN 1 EN 2

 [1]Droogstoppels

 Als de wereld wordt gedefinieerd door feiten, dan horen leugens niet bij de wereld.

Toch barst het van de leugens in de wereld.

Minder morele personen verkopen leugens als ware het feiten.

Andersom kan natuurlijk ook.

Er is – er was - zelfs een president van een half werelddeel groot die ongewenste feiten leugens noemt.

Hij heeft patent op de waarheid.

Wat dat betreft lijkt hij op Droogstoppel.

Droogstoppel is een verzonnen romanfiguur in een boek van Multatuli.

Droogstoppel houdt vast aan de waarheid; voor de Bijbel maakt hij een uitzondering.

Hij houdt niet van verhalen of van poëzie, met uitzondering van die in de Bijbel.

Allemaal verzinsels en onzinnige gevoelensuitingen waar je niks aan hebt.

Je verdient meer met de handel in koffiebonen.

Droogstoppel is makelaar in koffie vandaar.

Multatuli is trouwens ook een verzinsel.

Hij heette eigenlijk Douwes Dekker.

Hij is de tegenpool van Droogstoppel.

Hij, Multatuli dan, had hem ook Dorknoper kunnen noemen.

Het zijn onsympathieke romanpersonages.

Ze staan voor de zuinige Hollander.

Een Hollander is een boekhouder of een ambtenaar en vaak allebei.

Multatuli haatte de Droogstoppels en de Knopentellers.

Zijn alter ego in zijn boek, dat van Multatuli weer, is Max Havelaar.

Dat was een emotionele man.

Hij, Douwes Dekker dan, hield veel van zijn vrouw, maar liet haar toch in de steek.

Dat was toen hij zijn boek af had en het manuscript opstuurde naar Jacob van Lennep.

Die begon het te verbeteren.

Hij, Douwes weer, was ook slordig met de boekhouding toen hij nog controleur was in dienst van het Nederlands gezag in Oost-Indië.

Havelaar wilde gerechtigheid voor de uitgebuite Javaan.

Daarom droeg hij zijn boek op aan koning Willem III.

Dat hij net zo goed niet kunnen doen.

Multatuli schreef zijn boek over Havelaar trouwens op een kaal zolderkamertje in Brussel.

Ergens, net ver bij dat zolderkamertje vandaan werd er stevig gefeest op kosten van de koloniën.

De zonen van koning Willem III verzopen en vergokten hun royale toelagen in Parijs en Brussel.

Multatuli was daar niet bij.

Hij had geen kaviaar of oesters maar honger en zijn boek moest af.

Zijn Havelaar is een irritante dwarsdrijver die waarheid en gerechtigheid zoekt, terwijl de rechtse praatjes van de hypocriete Droogstoppel in dat boek wel grappig zijn.

Multatuli heeft het trouwens niet over slavernij, maar over uitbuiting van het volk, nota bene door het Inlandse bestuur.

Dat was andere koek dan de vloekzang van Sentot.

Die gaf de Hollanders de schuld.

 

[2] Sentot

 

De vloekzang van Sentot werd in hetzelfde jaar en in  dezelfde stad geschreven als de Havelaar.

Het stuk heette De laatste dag der Hollanders op Java en wat dan  onder meer gebeurt, staat hier.

‘Dan zullen wij uw kinderen slachten en de onzen drenken met hun bloed.’

Maar die afrekening zou nog 85 jaar duren.

Als er opstanden waren dan stuurde Nederland er het leger op af.

Dat noemde ze politionele acties.

Als er een dorp van de rebellen bevrijd was, dan stond het dus in brand.

Let op het woord dus.

De rebellen waren verdwenen, maar alle bewoners waren dood of gevlucht.

Er is niet veel veranderd in de tactiek van het leger.

Laatst had het Nederlandse leger nog een munitieopslagplaats van een terroristische organisatie in Irak gebombardeerd.

Het hele dorp was weggevaagd.

Overal lagen lijken, maar niet van de terroristen.

De minister wist hier niets van.

Volgens haar dorknopers was het een precisiebombardement.

Daar ontploffen er alleen spullen, geen burgers, zoals ze die dan noemen, alsof die bommen het verschil kennen.

Multatuli had het al opgeschreven, honderdzestig jaar eerder.

De Nederlanders deden er nog bijna honderd jaar over van hun Indië afscheid te nemen.

Ook weer met politionele acties om de zogenaamde rebellen te verjagen.

Er waren geweldsexcessen, maar de premier sprak van herstel van de orde.

Woorden van bestuurders gaan niet over feiten.

Ze zeggen niet wat het geval is.

Ze doen uitspraken die ze voor waar verkopen.

Maar het zijn vertekende beelden van halve waarheden en hele leugens.

Het is best moeilijk om een uittreksel van dat boek van Multatuli te maken.

Je kunt ook alleen Saïdjah en Adinda lezen.

Dat is een apart verhaal binnen het boek van Multatuli.

Het begint als een sprookje en het eindigt in een bloedbad.

Van dit soort verhalen zijn er vele varianten in de wereldliteratuur.

Net als in het gewone leven zelf.

Het is niet toevallig dat iemand een encyclopedie heeft gemaakt over het werk van Multatuli.

Je raakt al gauw de weg kwijt met al die namen en ideeën.

Douwes Dekker schreef trouwens Ideën.

Over spelling had hij ook een mening.

Er zijn mensen die denken dat er verband is tussen de spelling en de betekenis van een woord. Een croquette is lekkerder dan een kroket.

Of dat er een symbolisch verband is tussen een omvang en de inhoud.

Bijvoorbeeld dat iemand met een groot hoofd ook veel verstand heeft.

Kareltje de Keizer had een groot hoofd, maar hij bleef twee keer zitten in de eerste klas van het atheneum.

De leraar gaf hem nog een laatste beurt over de Latijnse naamvallen.

Kareltje sloeg meteen aan het haspelen.

Grote lantaarn, klein licht, had de leraar gezegd.

Van metaforen had Kareltje ook geen verstand.

Daarom ging hij als drukkersmaatje werken bij de abdij van Averbode.

Je hebt abdijen waar ze bier brouwen.

Maar andere drukken bijvoorbeeld de Averbode.

Het verhaal over Kareltje heet trouwens Een ontgoocheling.

De schrijver schreef dat onder een verzonnen naam.

Hij was namelijk zakenman die reclame verkocht aan mosterdmakers en de spoorwegen.

Dan kun je beter niet onder je eigen naam sarcastische boeken schrijven vol ontgoochelingen, oplichters en dwaallichten.

De schrijver heette van zichzelf De Ridder.

Begin en loop van de 'Rielse' Leij

                                                     Begin en loop van de [Rielse] Leij

[Begin van de loop van de Leij? Achter de kruisweg bij de Salvatorkapel in Nijhoven]

In Brabant stromen een aantal beekjes die alle Leij of Ley heten. Niet ver van mijn huis ligt ook een Leij die ik hier voor de helderheid de Rielse Leij noem. Dit stroompje komt van Nijhoven (ten oosten van Baarle-Nassau) achter de Salvatorkapel, tenminste op oude kaarten, maar tussen de rondweg om Baarle en Klein Bedaf/Het Sas is de stroom nergens meer te vinden. Wegverkaveld, leeggepompt? Vanaf Het Sas loopt deze Leij in noordwestelijke richting naar Tilburg tot boven Hulten waar de stroom ineens De Donge heet en uitkomt bii en in het Wilhelminakanaal. Verderop hervat de beek zijn loop weer langs het dorp Dongen, tot hij in de Amer uitmondt. Aan het eind van de zomer van 2020 stond er voor het tweede jaar op rij alleen modder in de bedding. en was er in de bovenloop geen water meer te zien. Nu, na vele regenbuien in de herfst en de hevige sneeuwval in februari 2021 en veel regen in maart en juli, stuwt het water weer door de bedding onderweg naar de Noordzee.

In het Riels Laag onder de Regte Heide lagen voor het eerst in februari 2021 honderd meter brede ijsmeren, waarop druk werd geschaatst.Vroeger kon dit niet, omdat het beekje als ontwateringskanaal gebruikt werd voor de landbouw. Brabants Landschap heeft de afgelopen decennia grote stukken landbouwgrond afgegraven en de beek zijn meanders teruggeven. Nu loopt er weer een stevige stroom, gorgelend als hemelwater dat van de kerkdaken spuwt, onderlangs het Kaaiengat.

Ten oosten van Riel loopt de Leij richting de Kaaistoep, waar het water onder de A58 duikt en zijn weg vervolgt naar de oude Bredaseweg bij het buitenhuis Dongewijk en dan om de Reeshof heen naar het Wilhelminakanaal. Vanaf daar heet de beek Donge. 

Op dit kaartje is goed te zien dat de loop van de Leij/Oude Leij ten oosten van Baarle-Nassau begint en met een wijde boog, eerst noordoost en dan noordwest langs Tilburg gaat en in de Amer uitkomt. Deze Leij vormt niet alleen de grens tussen Tilburg/Goirle en het dorp Riel, maar is ook de grens tussen Oost-Brabant en West-Brabant; het is niet alleen een waterscheiding, maar ook al eeuwen de grens tussen twee bisdommen. Wat een klein watertje niet vermag. 

• Op de onderstaande kaart uit de Bosatlas is aan de bodemafzettingen duidelijk te zien hoe die riviertjes in Brabant vanouds lopen. Ze ontstaan alle bij de Belgische grens op de hogere zandruggen. Vanaf Baarle Nassau lopen de 'Rielse' Leij en verderop  onder Breda de Mark en de Aa naar het westen, terwijl de Poppelse en Roovertse Leij oostelijk achter Goirle stromen (zoals ook de Reusel en de Beerzen, etc.) en bij Den Bosch (Bossche Broek) in de Maas uitmonden.