KLOKKEN DIE SLAAN

Klokken die slaan [Lees de tijd x]

[LEYELOREN 13] 

Klokken zijn gevaarlijke dingen. Ze slaan. Dat klokken slaan, dat wil zeggen over tingeltangel-, hamer- en klepelmechanieken beschikken, staat in Julius Caesar van Shakespeare. In het tweede bedrijf horen Brutus en zijn samenzweerders tegen de morgenstond de klok slaan. Trebonius: There is no fear in him. Let him not die; For he will live and laugh at this hereafter. [Clock strikes] Brutus: Peace! Count the clock. Cassius: The clock has stricken three.

Een aardig anachronistisch kunststukje van Shakespeare, want een slaand uurwerk werd pas veertien eeuwen na Brutus uitgevonden. Niettemin, de moord op Caesar is gepland en zonder klok geen doodslag. Het kon een pendule zijn, die Cassius [niet] hoorde. Ene pendel,  los van de klok, slingert langzaam heen en weer boven de buik van een gevangene. Onder aan de slinger is een scherp scheermes bevestigd. Langzaam bijna onzichtbaar daalt de slinger bij elke slag. De geboeide gevangene ziet elke slag met afgrijzen aan. Lees het in The pit and the pedulum van Edgar Allan Poe.

In films en verhalen vol actie en spanning moeten vlak voor de aanval de horloges gelijk gezet worden; een a-synchrone planning is niet zonder gevaar. Dat bewezen drie Palestijnse terroristen die met een bom onderweg waren naar hun doel in Israël, maar onderweg door hun eigen explosief werden gedood. Het tijdmechanisme van het aangeleverde explosief stond nog ingesteld op de Palestijnse wintertijd, maar de horloges van de mannen op de Israëlische zomertijd. Een fataal verschil. Een goed lopende en juist afgestelde klok is onmisbaar als je ergens een tijdbom plaatst en niet zelf uiteen gereten wilt worden. Dan s een bomgordel voldoende.Tot de klassieke scènes in de bomfilms behoort het moment waarop de detonnateur moet kiezen welke draad uit de klok hij moet doorknippen.

In de film Safety last! hangt Harold Lloyd aan de laatste wijzer van een grote buitenklok vele meters boven de winkelstraat. Zijn lot hangt aan de tijd. Tot hij uit de tijd valt.
Soms krijgt de klok slaag. Het laatste boek waaraan Harry Mulisch werkte, had de titel De tijd zelf. Het begint met een scène waarin de hoofdpersoon, Melchior Post, tijdens een heftige droom tegen zijn vierkante klokje slaat, dat daardoor een kwartslag kantelt. Als hij wakker wordt, constateert hij dat hij nog een paar uurtjes slapen kan. Zo mist hij een belangrijke afspraak en komt de intrige op gang. Mulisch heeft maar 22 bladzijden van het boek voltooid. Toen haalde de tijd zelf hem in.