donderdag 7 november 2013

WILLEM FREDERIK HERMANS EN DE KLOK

De klok in het werk van Willem Frederik Hermans
[Leyeloren 22]

"De klok is de oudste door de mens gemaakte machinerie, die een beetje op een levend wezen lijkt, "schrijft Willem Frederik Hermans in Bij de horlogemakers [Door Gevaarlijke Gekken Omringd, p. 346- 349]
Uit dit verhaal blijkt zijn al vroege fascinatie voor horlogemakers, i.c. de heer Hellwig, de klokkenreparateur in de Spuistraat,  bij wie de ouders Hermans klant waren. Het uithangbord bestond uit een grote witte wijzerplaat met daarop geschilderde wijzers. “Het was niet eens een echte klok,” stelt de jonge Hermans teleurgesteld vast.
In Een heilige van de horlogerie zal hij een hele roman wijden aan de verzorger van 1473 museumklokken in een voormalig kasteel in Frankrijk.
"Kalenders zijn wagens, maar klokken molens," schrijft de heilige in zijn scriptie die vooraf gaat aan het verhaal. De man heeft eigenlijk een hekel aan al die klokken, die steeds weer met een hoop lawaai van bellen en tingels een nieuw uur aankondigen. En dan na twaalf uur opnieuw beginnen, als hij tenminste niet vergeet de gewichten op te trekken of de veren op te winden. Nooit kom je een klok tegen die onthoudt hoeveel uren of rondjes van twaalf hij nu al heeft afgelegd. Een klok is een machine zonder geheugen. Een dom mechaniek dat het uit zichzelf, zonder horlogmaker, laat afweten.
In zaal 286 hing een kolossale Schwarzwalder koekoeksklok aan een spijker […]” Waarna de  discussie gaat over de vraag of de Duitsers of de Zwitsers de koekoeksklok hebben uitgevonden. Het antwoord is dat de betreffende klok een geheel Frans ontwerp is. [HEILIG, p. 28]. Het is om met de bezoekers te kunnen ruziën over de authenticiteit van deze  koekoeksklok..
Maar waar komt het ding echt vandaan?
“Zwitserland is het land van de horlogemakers” [p. 342 DGGOM] schrijft Willem Frederik Hermans. Het land lijkt wel op het binnenste van een horloge; een voorbeeld van reinheid, samenwerking en logica. De Zwitsers moeten daarom wel de uitvinders zijn van de koekoeksklok. Maar dat laatste is een sprookje. De klok komt uit het Zwarte Woud en lijkt gemaakt van spullen die je in het bos kunt vinden; takjes, dorre bladeren en dennenappels.
Dit zegt Wikipedia:
Oorspronkelijk komt de koekoeksklok uit het Zwarte Woud in Duitsland. Traditioneel wordt de uitvinding toegeschreven aan de Schönwaldse klokkenmaker Franz Ketterer in 1730. Omstreeks deze tijd is inderdaad de bekende techniek ontstaan met de balgen en fluitjes, die het geluid van de koekoek imiteren, en die toegevoegd werden aan een normale slingerklok. De koekoeksklok wordt nog steeds hoofdzakelijk in het Zwarte Woud geproduceerd, in de buurt van Triberg en Neustadt. Ook in Schonach maken Robert Herr en Anton Schneider nog steeds deze klokken. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten