vrijdag 26 januari 2018

PLAKKAAT WORDT PRONKSTUK

HET PRONKSTUK

Het zgn. Plakkaat van Verlatinghe (1581) is uitgeroepen tot pronk/erfstuk nummer 1 van de Nederlanden. Dit geldt dus ook voor België (op het Prinsdom Luik en enkele Oostkantons na) en voor het bij Frankrijk horende Artois.

Zeventien provinciën vormden in de 15de eeuw De Nederlanden onder Bourgondisch bestuur. De macht lag vooral bij de lokale elites in de steden. Er is een wederzijdse contractuele verplichting tussen de vorst en deze elites / gewesten. Willen van Oranje moest zich daarom legitimeren toen hij stelde dat de vorst (Philips II) zich niet aan het contract hield. Dit deed Willem in zijn Apologie ofte verantwoordinghe (1581) ook bekend als de Akte (of Plakkaat) van Verlatinghe.
            Al in 1127-1128 hadden Gent en Brugge privileges die in constituties waren vastgelegd en die de vorstelijke macht beperkten. Binnen zo’n gewest regeerde dan de lokale elite, wat weer zorgde voor interne conflicten m.n. als sociaal-economische factoren veranderden (bijv. het stedelijk patriciaat vs. gilden en ambachten). 

            Het verbindende karakter van de opstand tegen Spanje was negatief, nl. de noodzaak om krachten te bundelen tegen een gemeenschappelijke vijand: de Spaanse koning. Er was dus geen eenheidswil. Uiteindelijk kwam de macht in het Noorden, bij gebrek aan een souverein, bij de Staten-Generaal en daar is die nog steeds.
 In de acte werden van de 17 Provinciën m.n. ook Vlaanderen, Mechelen en Brabant (dus ook het nu Belgische deel) genoemd. Er is dus wel sprake van een toeëigening van Nederland van een 'pronkstuk'dat ook aan België toebehoort. Overigens is het niet het volk dat de vorst afzweert, maar de heersende elites die hun zaken zelf wilden regelen.

Het zgn. Plakkaat heeft ook als inspiratiebron gediend bij de onafhankelijheidsverklaring van Amerika.

The Importance of the Plakkaat van Verlatinghe for American History
It is accepted that the Act of Abjuration, which has also be called "the Dutch Declaration of Independence", was well known among the drafters of the American Declaration of Independence. It is quite likely that copies of the Dutch text were circulating in the Continental Congress. The precedent of an abjuration of a sovereign because of his failure to be a good king was very important for the law-minded drafters of the Declaration of Independence. For the first time in Modern history a people had successfully renounced a king. A close comparison between both texts, shows where some of the ideas from the Declaration of Indepence came from.

Bron: American History

Geen opmerkingen:

Een reactie posten