PLAKKAAT [TEKST]

Het zgn. Plakkaat van Verlatinghe is uitgeroepen tot Pronkstuk van Nederland.
De oorspronkelijke tekst is nogal lang en gemakkelijk te vinden op internet.
Onderaan het eerste stuk van de oorspronkelijke tekst, maar eerst in huidig Nederlands:

De kern van de tekst: (Alsoo een yegelick kennelick is:)

“Het is aan ieder bekend, dat een vorst als dienaar van God, geacht wordt zijn onderdanen te beschermen tegen alle onrecht, overlast en geweld, zoals een herder zijn schapen beschermt. De onderdanen zijn niet door God geschapen om de vorst in alles wat hij beveelt onderdanig te zijn, of het in overeenstemming is met Gods wil of niet, rechtvaardig of niet, en hem als slaven te dienen. De vorst is integendeel geschapen voor zijn onderdanen, zonder wie hij geen vorst kan zijn, hen volgens recht en rede te regeren, met zijn lijf en leven te beschermen en hen lief te hebben zoals een vader zijn kinderen en een herder zijn schapen.

Als een vorst daarentegen zijn plichten niet nakomt, zijn onderdanen onderdrukt en molesteert in plaats van hen te beschermen en hen berooft van hun oude vrijheden, privileges en gewoonten, hen dwingt en gebruikt als slaven, dan is hij geen vorst maar een tiran.

Volgens recht en rede hoeven de onderdanen, krachtens een besluit van de Staten-Generaal hem dan niet langer te erkennen als hun vorst, maar mogen ze hem afzweren en iemand anders kiezen om hen als heer te beschermen.”

Akte van Verlatinghe, 1581. De Staten-Generaal van de 17 Provinciën.


[Begin van het origineel]

De Staten Generael van de geunieerde Nederlanden.

Allen dengenen die dese tegenwoordighe sullen sien ofte hooren lesen, saluyt.

Alsoo een yegelick kennelick is, dat een Prince van den lande van Godt gestelt is hooft over zijne ondersaten, om deselve te bewaren ende beschermen van alle ongelijk, overlast ende ghewelt gelijck een herder tot bewaernisse van zijne schapen: En dat d'ondersaten niet en sijn van Godt geschapen tot behoef van den Prince om hem in alles wat hy beveelt, weder het goddelick of ongoddelick, recht of onrecht is, onderdanig te wesen en als slaven te dienen: maer den Prince om d'ondersaten wille, sonder dewelcke hy egeen Prince en is, om deselve met recht ende redene te regeeren ende voor te staen ende lief te hebben als een vader zijne kinderen ende een herder zijne schapen, die zijn lijf ende leven set om deslve te bewaren. En so wanneer hy sulx niet en doet, maer in stede van zijne ondersaten te beschermen, deselve soeckt te verdrucken, t'overlasten, heure oude vryheyt, privilegien ende oude herkomen te benemen, ende heur te gebieden ende gebruycken als slaven, moet ghehouden worden niet als Prince, maer als een tyran ende voor sulx nae recht ende redene magh ten minsten van zijne ondersaten, besondere by deliberatie van de Staten van den lande, voor egheen Prince meer bekent, maer verlaeten ende een ander in zijn stede tot beschermenisse van henlieden voor overhooft sonder misbruycken ghecosen werden (enz. enz.)